Analyse niet-renaissance gebouw

Utopisch model vragen                Week 5+6

Klooster ''Saint Marie de La Tourette''

Architect: Le Corbusier
Plaats: Èveux (nabij Lyon)

Jaar: 1960

Maak de opzet van ''de Modulor'', het proportiesysteem dat wordt toegepast door Le Corbusier in dit project duidelijk in woord en in beeld.

Le Corbusier heeft door het bestuderen van de gulden snede een nieuw proportiesysteem ontwikkeld dat de Modulor heet. Dit is een architectinisch maatsysteem dat gebaseerd is op het menselijk lichaam en de wiskunde, hierin ging hij opzoek naar de ideale verhoudingen tussen de mens en ruimtes die hij ontwierp. Voor de ideale verhouding had hij als uitgangspunt de hoogte van de man met opgeheven arm.

Het systeem is opgebouwd uit twee reeksen van maten:


- Rode reeks: Hierin nam hij de maat 183cm als uitgangspunt. Dit komt voort uit de lengte van het menselijk lichaam. Door deze telkens te delen door phi ontstaat de rode reeks.
24, 39, 63, 102, 165, 267, 432, 698, 1130 en 1829.


- Blauwe reeks: Bij de blauwe reeks doet hij hetzelfde alleen is zijn uitgangspunt nu 226 cm, de lengte van de man plus de uitgestrekte arm. Hierin is de afstand vanaf de navel precies de helft van de totale lengte 113cm.

30, 48, 78, 126, 204, 330, 534, 863, 1397 en 2260.

Eerst koos hij om gebruik te maken van de gemiddelde lengte van een Europeaanse man namelijk 175cm maar hij besloot toch om voor engelse voetmaten te kiezen. Dus 183cm eigenlijk 182,8 ( 6 voet lang).

Modulor omzetten naar ruimtelijkheid:

Hiervoor gebruikte Le Corbusier een oppervlakteverdeling waarbij hij de rode en de blauwe reekse langs de assen afzetten. Zo ontstaat er een vierkant waarin een verschillende vlakken ontstaan. Dit heet het modulor grid. 
Rood: 24, 39, 63, 102, 165, 267, 432, 698, 1130 en 1829.


Blauw: 30, 48, 78, 126, 204, 330, 534, 863, 1397 en 2260.


Modulor in ''Saint Marie de La Tourette''

Architectonische Analyse

Algemeen

Sainte Marie de La Tourette is een Dominicaanse klooster in Éveux, een gemeente vlakbij Lyon inFrankrijk. Le Corbusier heeft het gebouw ontworpen en gebouwd tussen 1953en 1960. Met Dominicaans wordt in dit geval verwezen naar de Christelijkeafgezanten van een Franse kloosterorde. Het gebouw dat Le Corbusier heeft verwezenlijkt, heeft een somber en modernistisch uiterlijk. Het gebouw bestaat grotendeels uit beton en is in een vallei tegen een berghelling aangebouwd. Tegenwoordig is het Sainte Marie de La Tourette een monument.

Na de 2^e wereldoorlog ontstond een zoektocht naar geloof, hieruit is de Dominicaanse orde ontstaan. Het gebouw Sainte Marie de La Tourette had ook een school voor studenten Dominicaanse orde. Dit heeft echter niet lang stand gehouden, omdat deze studenten in opstand kwamen tegen het gezag van de orde. Op een gegeven moment waren er nog maar enkele studenten over. In deze periode stond de orde op het punt het gebouw te verkopen, maar sommige paters vonden dat de sacrale sfeer opgeborgen zat in de muren van het gebouw, dus is het niet verkocht. Wel is het aan derden verhuurd als conferentie ruimte.

Architectuur

Marie-Alain Couturier (broeder) heeft namens de Dominicaanse orde in Éveux, Le Corbusier aangesteld als architect voor het nieuwe klooster. Het gebouw telt 100 slaapkamers, verschillende studieruimtes, een werkruimte, recreatiehal, een eetzaal en een bibliotheek. Ook heeft het complex een kerk. Le Corbusier was op dat moment 66 jaar oud en in de hoogtij dagen van zijn bestaan als architect. Hij werd gezien als de reïncarnatie van de nieuwe architect Aanpassingen in denken die hij trof:

-         Omhoog getild gebouw; hierdoor heb je meer ruimte als tuin

-         Geen dak; hierdoor was een dakterras mogelijk

-         Kolommen gebruiken; hierdoor vrije plattegronden mogelijk

-         Gebruik kolommen; hierdoor ook vrijere (glazen) gevels mogelijk

De bedoeling was dat het gebouw moest opgaan in de natuur en horizon. Ook daarom plaatste hij het gebouw hoog op poten/kolommen. Het gebouw is bedacht van boven naar beneden, daarom stopt de onderste verdieping ook vaak boven de grond. Het is vooral gemaakt van beton. Dit was een goedkoop materiaal om mee te bouwen, maar daarnaast was het ook het favorietemateriaal van Le Corbusier

Het gebouw moest van ver gezien kunnen worden en het moest uitkijken over de vallei. Dit is vooral verwezenlijkt met de grote glazen gevel bij de eetzaal. De verhoudingen tussen de glazen puien zijn afgeleid uit de verhoudingen die uit de muziek komen. Dit is gedaan door een jonge architect die destijds onder Le Corbusier werkte. De kerk beschermd als massief blok het klooster tegen de (koude) noorderwind. Aan de achterzijde heb je een eenvoudige gevel. In de gebouw komt alles samen: religie, wonen, educatie en recreatie.

Aparte cellen aan de buiten kant met loggia’s. Deze bevinden zich op de bovenste 2 verdiepingen van het gebouw. De afmetingen van de cellen zijn:   592x183x226 cm  (lxbxh)

Dit is volgens het Modulor proportie systeem. Het relief van het ruwe beton dat binnen in de cellen is gebruikt zou te vermoeiend zijn tijdens lange meditaties. Daarom heeft Le Corbusier de muren bij het raam (op de meditatieplek) glad gemaakt (zie afbeelding).

In de gangen bij de slaapcellen zijn er lange horizontale ramen. Deze kijken uit op de binnenplaats. Aan het eind van deze ramen steken grote blokken uit de muur zowel binnen als buiten. Deze uitsteeksel vormen een continu geheel in dit gevelbeeld. Ze worden ook wel ‘Sugar Lumbs’ genoemd.

Dit is eigenlijk een overblijfsel van de kolommen die de bovenliggende balken dragen.

De gezameliijke ruimtes zijn meer open dan de gesloten slaap/meditatie cellen. Hier haalt Le Corbusier de natuur naar binnen om zo de natuurlijke balans over te brengen aan de monikken. Naar de binnenplaats gebruikt hij Mondriaanse vierhoeken.

De kerk is een speciale plek in het geheel. Alle gelovige zijn hier namelijk welkom. Ook mensen die zich niet hebben aangesloten aan de Dominicaanse orde. Daarom staat deze ook los van het klooster.

Verder heeft de kerk gesloten wanden. Het is een soort betonnen doos of bunker. Door de spleten in de oost en westgevel zijn de opkomende en ondergaande zon goed te zien vanuit de kerk. Dit is dan ook volgens de oorspronkelijke bouwnormen van de katholieke kerk. Verder zijn er geen glas in lood ramen. Wel is er gebruikt gemaakt van gekleurde ramen.

Aan de lange zijdes van de kerk staan 2 kleinegebouwen: de crypt en sacrestie. De crypt heeft de vorm van een oor en is lager gelegen dan de kerk zelf. Dezon komt hierbinnen in kanonvormige buizen. Deze laten zontoetreding toe. Ditgedeelte is afgesloten van het zicht door een wand/scherm, van de rest van dekerk. Dit geld echter niet voor het geluid en het licht. Door de wand nietgeheel tot het plafond door te trekken, wordt de crypt door deze 2 aspectenmeer betrokken bij de kerk. De ronde vormen in deze ruimte beelden de berg/heuveluit waarop het gebouw is gebouwd.

De sacrestie staat aan de binnenzijde van het klooster. Op het dak zijn 7 identiek raamkoepels geplaats in de vorm van een machinegeweer. Door aan weerskanten iets van de kerk te plaatsen krijgt de het gebouw zijn orginele kruisvorm. In het midden van het kruist staat het altaar.

Bovenop het klooster zelf bevind zich een dakterras. Deze heeft een reling van 1,70 m hoog, dus is de omgeving niet goed te zien. Dit is expres gedaan, zodat de monniken ook hier in alle rust kunnen mediteren en bezinnen.

Op de binnenplaats van het klooster bevind zich een kruis. Dit is een paradox, omdat er hier normaal gezien een open vierkante ruimte gevestigd zou zijn. Dit is kruis is de verbinding tussen alle delen van het gebouw. In het midden van het kruis bevind zich het atrium. Deze steekt uit ten opzicht van de rest van het kruis op de binnenplaats. Onder andere hierdoor krijgt deze binnenplaats een ietwat gewelddadig uiterlijk. De vormen die hier uitsteken zijn allemaal geometrische vormen. Hierdoor lijkt het een beetje op kinderspeelgoed blokken.

Op dezelfde manier als dat het spektakel van de natuur, de rijkdom van de creatie is naar de gelovigen. Onthullen de geometrische vormen de rijkdom van de menselijke creatie. Alleen de zon verenigd deze 2 aspecten. De natuurlijke en mentale setting.

Paradox:

Corbusier geloofde niet in god, maar vond wel datarchitectuur als geloof gezien kon worden

Hoewel nog steeds functioneert als klooster voor een beperkte populatie van paters, is La Tourette uitgegroeid tot een bedevaartsoord voor studenten van de architectuur. Tegen een vergoeding kan je hier ook overnachten. Met deze bijdrage zorgen de monniken voor het behoud van het klooster.