Hoorcolleges

Utopisch model                                  Hoorcollege week 1

Het eerst college was een inleiding voor het vak Utopisch model. Tijdens deze les hebben wij het gehad over wat de renaissance is en waar de renaissance voor staat. Ook hebben wij het kort gehad over de te verdelen villa's van Palladio en waarom deze zo belangrijk waren voor de renaissance.

De renaissance (letterlijk: wedergeboorte) is een periode in de Europese cultuurgeschiedenis die volgde op de middeleeuwen.  De renaissance als laatmiddeleeuwse culturele beweging begon in Italië in de veertiende eeuw en verspreidde zich in de volgende eeuwen over de rest van Europa. De Italiaanse humanisten die de term renaissance introduceerden, meenden dat na een periode van verval, de middeleeuwen, een nieuwe gouden eeuw was aangebroken, die niets minder was dan een 'wedergeboorte' van de verworvenheden van de klassieke oudheid.

Wat houdt de renaissance in:

• Her ontdekking van de Griekse oudheid
• De mens komt centraal te staan i.p.v. god
• Het centrum is het belangrijkst
• Het kleinste onderdeel heeft de juiste verhouding
• De oorsprong van proporties is ontstaan door muziek
• Ontdekking 1 punts perspectief

Architect: Leon Battista Alberti        1407-1472

Onderdeel 1: Palladios Villas           1550-1580

Omgeving Venetië

Palladio is vernoemd naar Pallas Athene (Godin van de wijsheid)

Film: Architectures Volume 5

Boeken uit studiehandleiding

Utopisch model                                  Hoorcollege week 2

Belangrijke aspecten in de villa's van paladio zijn:

•       Looplijnen
•       Zichtlijnen
•       Symmetrie
•       Geometrie
•       Synthese
•       Sensualisering

Door de economische crisis in de staat Venetië gingen veel handelaren en rijke stedenaren verhuizen naar het platteland rondom Venetië ook wel genoemd de Veneto. Zei creëerde daar hun eigen stadje. Het centrum is de villa (de stad) en daaromheen zijn alle functionele gebouwen. Hierdoor werd een harmonie van Cultuur en Natuur bereikt. De cultuur is te vinden in de steden en de natuur buiten de steden.

Deze twee begrippen vormen een duidelijke tegenstelling. De these is de cultuur en de anti these is de natuur. Tussen de these en antithese staat synthese de synthese is een combinatie van de 2 tegenstellingen. Synthese is het Landschap.

Voor de renaissance er vaarde de mensen de natuur als een opstakel.  Tijdens de renaissance veranderde die ervaring en ging  de uomo universale (universele mens) eropuit om te wandelen in de natuur.

In zijn villa's is hij altijd opzoek naar een relatie tussen het water en de villa. Daarnaast vind hij de ligging van de villa’s extreem belangrijk. Sensualisering is zeer belangrijk volgens Palladio. Je moet het juiste gevoel hebben de juiste geur ruiken en tegelijkertijd het juiste uitzicht hebben. In zijn landschappen zie je een duidelijk onderscheid in de agrarische as en de cultuur as.

Het hoofdhuis is het centrum van de villa/ boerderij (ook wel palladzo parterre genoemd) De piano nobele is het logistiek centrum en de footprint van de theatrale enscenering. Palladio maakt in zijn gebouwen gebruik van ratio (proportie systemen). Ook vind hij het onderscheid tussen het otium (de arbeid) en het neogotisch (rust en ontspanning) zeer belangrijk. 

Utopisch model                                  Hoorcollege week 3

Dit college ging over verschillende verwijzingen naar de renaissance. Ook werd in dit college kort samengevat wat de verschillende muziek tonen en noten te maken hebben met de harmonische indelingen van Palladios villa's. In Four books of architecture van Palladio worden onderandere de uitgangspunten van de verschillend ontwerpen omschreven ook hier werd tijdens dit college kort wat aandacht aan besteed. 

Hierin komen de verschillende principes van Palladio, de ideale kamervormen van Palladio

en de plafond hoogte van de kamers naar voren. Deze zijn allemaal gebaseerd op verschillende verhoudingen die weer gebaseerd zijn op verschillende getallen reeksen.

Het getal 3 is een primaire en zeer belangrijk getal voor Palladio

1 + 2 + 3 + 4 = 10 (alle dimensies)

1 = rede

2 = mening, vrouwelijk

3 = harmonie, mannelijk

4 = rechtvaardigheid

5 = huwelijk

6 = schepping

De getallen zijn te onderscheiden in regelmatige en onregelmatige cijfers.

regelmatig = Man, orde, hemel, geest

onregelmatig= vrouw, chaos, aarde, lichaam

Gnomom: Een gnomon is een verticale stang of zuil waarvan de schaduw op een plat vlak valt, om de hoogte van de zon te bepalen. De lengte en de richting van de schaduw veranderen in de loop van de dag. Een gnomon kan daardoor gebruikt worden om de tijd te meten. Het woord vindt zijn oorsprong in het Griekse woord γ. De gnomom werd gebruikt als het instrument van de architect

Ritme harmonie en Metrum (vast schema)

Vitruvius: De Mens van Vitruvius is een stelsel van lichaamsverhoudingen zoals Vitruvius die beschreef in zijn De architectura Een Vitruviusman is een afbeelding van een man als demonstratie van de voorschriften van Vitruvius.

Taxus:  Beweging van een organisme naar de prikkelbron toe (positieve taxus) of er vanaf (negatieve taxus).

     Utopisch model                                 Hoorcollege week 4

      Alberti en renaissance (kerken)

  

      In de religieuze architectuur werd er gedaan aan centraal bouw.  De mens de priester en de plattegrond staan centraal.

     Kruisen:
     Grieks kruis
     Latijns kruis

    De bouw is meer gericht op het Griekse kruis door zijn centrale punt.Latijns kruis = de romaanse en gotische bouwkunst

1.      Koorsluiting
2.       Priesterkoor
3.        Doksaal
4.      Kooromgang
5.      Straalkapellen
6.       Kruising of viering
7.      Transept
8.      Schip of middenschip
9.       Zijbeuken
10.      Narthex

De natuur verkiest de ronde vormen boven andere vormen. Aardbol, sterren, bomen en nesten.

      Vormen die Alberti graag gebruikt in zijn kerken. Naast continuïteit en eenheid.

•       Vierkant
•       Vijfhoek
•       Achthoek
•       Tienhoek
•       Twaalfhoek
•       Cirkel
•       Dubbel vierkant
•       Vierkant + ½
•       Vierkant + 1/3

In het totaalbeeld hangt er een geestelijke cultuur aanvast. Dit komt terug in de
raampartijen, proporties, details en decoraties.

Cirkel	Vierkant
Hemel	Aarde
Oneindig	Eindig
Niet manifest	Manifest
Essentie	Ding
Interne oorzaak	Uitwendig effect
Centrum	Vier richtingen
God	Mens
Alles omvattend	Wat omvat wordt

      Vitruvius:

      De tempel moet overeenstemmen met het karakter van de godheid. Vorm/ Inhoud. Cirkel/Vierkant.

     Centraalbouw voor kerken: Pro en Contra

     Kerk moet:

•      Vrijstaan midden op een mooi plein
•      Op een sokkel boven het alledaagse verheven
•     Vroegere visie:
•     Geen bogen
•     Streng etablissement
•     Wit
•     Geometrisch vloerpatroon
•     Hoge ramen
•     Muziek en Harmonie

      Casettes: De meest waardige decoraties.

      Een zuil is een Ornament, zuil blijft belangrijkste decoratie.

      Alberti probeert een verzoening te maken tussen Architectonisch basiselement en de Grieks- Romeinse- Renaissance (moderne).

Romeinen	Grieken
Muur is basis	Zuil is basis
Vlak	Sculpturaal

      Tempelfront + triomfboog

      Heden + verleden X2

                        =

      Moderne Renaissance
   

   Utopisch model                                  Hoorcollege week 5  
Relatie Renaissance en de muziek

Verhoudingen komen voort uit:
- wiskunde
- taalVerhoudingen kwamen tot stand om chaos te voorkomen. Chaos was voor die tijd slecht en betekende niet goeds. Het goddelijke was goed dus ordening. Om ordening te creëren is het harmonie nodig deze harmonieën haalde ze uit de muziek.

Muziek was wetenschap
- Microkosmos = de mens
- Macrokosmos = Heelal
Beide bestaan uit dezelfde verhoudingen die dus weer terug zijn te zien in de villa's.
De zuiverste verhouding is 1:2

Twee soorten denken:
- Griekse denken = Plato
- Joods Christelijk denken

Plato, god wilde dat alles goed was en bracht van alle chaos naar orde. Dit noemen we het scheppingsmoment.

Polyfonie is een belangrijk begrip dit is eigenlijk een chaos maar dan met verhoudingen gewerkt. Alles loop door elkaar heen maar is door het gebruik van verhoudingen wel een orde.

Utopisch model                            Hoorcollege week 6

De bossche school- van der Laan

www.vanderlaanstichting.nl

Hans don van der Laan geeft architectuur cursussen en lessen, hieruit ontstaan de Bossche school architecten.

Construeren: vormen met elkaar verbinden

Massieve uitgebreidheid: bepalen van de binnen ruimte

Experiment: neem een stuk papier knip het door midden

1:25 kleinste maat die een mens kan waarnemen.

Knip vierkantjes ieder vierkantje is 1:25^ste kleiner

5 groepen: na 5 groepen is de verkleining niet meer zichtbaar

Plastisch getal: drempel waarde.

Verschil met andere proportie systemen:Plastisch getal (proportie) is waarneembaarBegin punt is waarneembaar daarna wordt het wiskundigRenaissance proporties zijn waarheid(aannames)Gebaseerd op wiskundig principe

Stonehenge is het principe dat hij in ieder ontwerp terug laat komen. 2 wanden geconstrueerd met een ligger.

7 stappen van het plastisch getal: klein element , groot element, klein stuk, groot stuk , klein deel , groot deel, klein geheel , groot geheel

Er zijn maar 7 mogelijkheden omdat grotere of kleinere proporties niet meer zichtbaar zijn.

Basisbegrippen:De naam Le nombre plastique
(van Le nombre musical Grégorien) Het Plastisch Getal.Plastisch = kneedbaar, betrekking hebbend op het maken van vorm. 

Getal = hoeveelheid, harmonie, cadans, welluidendheid.
(Le nombre dór = gulden snede)

·

Utopisch model                            Hoorcollege week 7

      YCBA Yale Centre British Art Gast college

Yale Centre British Art is gelegen in New Haven.
Louis kahn is de architect van het YCBA, hij is zowel modernistisch als traditioneel. Het geeft vaak een modern jasje aan traditionele gebruiken in de architectuur. Het doel in dit ontwerp was “ kunst aanschouwen en tentoonstellen in een rustige en serene ruimte” .

      Kenmerken van YCBA:
• Eenvoudige geometrische vormen
• 2 atriums waarvan er 1 alleen is te bereiken van de 1e
• Compositie beton naden (bekisting)
• De doorkijkjes in de boven verdiepingen, prikkelen de nieuwsgierigheid
   van de bezoeker
• Geen chronologie
• Loshangende, beweegbare delen
• Drie dimensionale structuur
• Helder en eenvoudig
• Complex en geavanceerd
• Cartesiaanse ( rechte hoeken/ horizontale en verticale lijnen)
• Harmonie
• Verhouding van 3:5 (Gulden snede)
• Continuïteit, helderheid en rust worden gecreëerd door de verhoudingen
• Wisselwerking tussen positieve en negatieve ruimte

1 Stramien van 10 bij 6, het stramien vertoont onvolmaakt heden bijvoorbeeld in het atrium. Hij laat ook verschillende kolommen weg waardoor een Grieks kruis ontstaat. Hij doet dit om spanning te creëren in het gebouw. Wat anders is aan de indeling van het YCBA in vergelijking met kerken is de entree. Je komt binnen vanuit een diagonaal ipv in het verlengde. Verder zijn er nog meer verschillen te vinden met de kerken uit die tijd , zo zit het atrium niet in het midden, zijn er 2 atriums. Hij creëert wel evenwicht door de atriums gevoelsmatig even groot te maken. Monumentaliteit komt terug in het plafond. De plattegrond bestaat uit 2 vierkanten die elkaar overlappen, in het overlapte gedeelte bevinden zich de serving spaces.

De constructie is zichtbaar, YCBA is een tektonisch gebouw.

Symbiose: samenwerking tussen uiterlijk tegengestelde.
Curator: Stelt de collectie van een museum samen.
Subtiele manipulatie: vrije wil wordt geroyeerd.
Gesyncopeerd dissonant ritme: verstoren van een ritme
Juxtapositie: overlappen van verschillende tegenpolen
Gepareerd: Tegen gesproken